Geri
Tek noktadan ticaret sistemi; ticaret formalitelerini kolaylaştırıyor, şeffaflığı ve verimliliği artırıyor. Türkmenistan’ın Orta Asya ve ötesinde önemli bir geçiş merkezi olma çabalarını güçlendiriyor.
Bir zamanlar Doğu ile Batı'yı birbirine bağlayan kadim İpek Yolu üzerinde önemli bir geçiş noktası olan Türkmenistan, modern bağlantıyı ve küresel ticareti güçlendirme yolunda yeni bir sayfa açıyor.
BM Ticaret ve Kalkınma Ajansı (UNCTAD) desteğiyle hayata geçirilen ülkenin tek pencere ticaret sistemi, sınır ötesi gönderilerin gümrüklenmesinden sorumlu 22 devlet kurumunu tek bir dijital platformda birleştiriyor.
Bu, tüccarların artık farklı kurumlar ve süreçler arasında gezinmesine gerek kalmayacağı anlamına geliyor, çünkü sistem onlara tek bir yerden ayrıntılı bir evrak listesi talep etme, teslim etme ve izleme olanağı sağlıyor.
Aralık 2023'te başlatılan tek pencere uygulamasına, sadece sekiz ayda dış ticaretle uğraşan 5.000'den fazla kullanıcı kaydoldu ve 20.000'den fazla başvuru işleme alındı.
Türkmenistan'ın deneyimi, Afrika, Asya ve Latin Amerika'da denize doğrudan erişimi olmayan ve uluslararası mal ticaretinin %80'inin birleştiği 32 ekonomiden oluşan, denize kıyısı olmayan diğer gelişmekte olan ülkelere yol gösterici olabilir.
Aralık ayında Botsvana'da düzenlenecek olan Üçüncü Birleşmiş Milletler Denize Kıyısı Olmayan Gelişmekte Olan Ülkeler Konferansı'nın gündeminde; 17'si en az gelişmiş ülke olan bu ekonomilerin kalkınma potansiyellerini ortaya çıkarmalarına yardımcı olmak yer alacaktır.
Gümrük ve ticaret altyapısı UNCTAD yardımlarıyla destekleniyor
Türkmenistan'ın tek pencere ticaret politikası, hükümet ve BM Ticaret ve Kalkınma Ajansı'nın yürüttüğü en büyük teknik yardım programı olan ASYCUDA tarafından ortaklaşa uygulanmaktadır.
Platform, ticaretin kolaylaştırılması çabalarını hızlandırmak amacıyla Haziran 2020'de başlatılan ülkenin ASYCUDAWorld gümrük otomasyon sistemi üzerine inşa ediliyor.
Daha önce manuel olarak yapılan gümrük beyannameleri artık 14 kat daha hızlı işleniyor ve günlük 1.000'den fazla beyanname tamamlanıyor.
Türkmenistan'ın gümrük ve ticaret altyapısının temel taşı olan ASYCUDAWorld ve ilişkili ticaret tek pencere, ülkenin ithalat ve ihracatının %99'unu ve transit malların büyük çoğunluğunu kapsamaktadır.
Tüm gümrük girişlerinin yaklaşık %75'ini oluşturan yüksek hacimli transit beyannamelerini işleme kabiliyeti, Türkmenistan'ın kendisini bölgesel bir transit merkezi olarak konumlandırma çabasına paraleldir.
Küresel çözüm, yerel adaptasyon
ASYCUDAWorld platformu, yurt içinde çeşitli kamu kurumları arasındaki iletişimi kolaylaştırmak için gerekli dijital gücü sağlıyor.
ASYCUDAWorld'ü yerel ihtiyaçlara göre özelleştiren Türkmenistan, Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği'nin sisteminin bileşenlerini ASYCUDAWorld transit modülüne entegre etti.
Bu sayede karayoluyla yapılacak mal taşımacılığına ilişkin ön bilgilerin elektronik ortamda paylaşılması kolaylaşıyor.
Birleşmiş Milletler'in 2023 yılı dijital ve sürdürülebilir ticaretin kolaylaştırılması küresel anketinde Türkmenistan'ın "Transit kolaylaştırma için varış öncesi işlemleri destekleme" konusunda tam puan (%100 ) almasına yardımcı oldu .
Tek pencere sistemine geçişte Türkmenistan için BM Ticaret ve Kalkınma Yol Haritası rehber niteliği taşımıştır.
Uyum başarısını garantilemek için ülke, kurumlar arası iş süreçlerini, mevzuatı ve BT altyapısı gereksinimlerini de kapsamlı bir şekilde analiz etti ve ticaret uyumluluğu ve gereksinimleri hakkında bir bilgi portalı gibi özelliklerin de yer aldığı, kullanıcı dostu tek bir pencerenin önünü açtı.
Burada tüccarlar, ilgili devlet kurumlarını, izin türlerini seçebilmekte ve DTÖ Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması uyarınca gerekli belgelerin ayrıntılı listesine erişebilmektedirler.
Hazırlık aşamasında 30'un üzerinde oturum gerçekleştirildi ve katılımcı tüm kamu kurumlarından yaklaşık 200 katılımcıya eğitim verildi.
Devam eden iyileştirmeler
ASYCUDAWorld'ü iyileştirme çabaları ilk lansmanının ötesine geçiyor.
Türkmenistan Devlet Gümrük Servisi, Haziran 2024'te ithal malların ön elektronik bildirimine yönelik yeni bir özelliğin getirildiğini duyurarak, ithalat sürecini daha da kolaylaştırdı.
Bu tür devam eden iyileştirmeler, Türkmenistan hükümetinin ASYCUDAWorld ve tek pencereyi ticaretin kolaylaştırılması için dinamik ve uyarlanabilir araçlar olarak sürdürme konusundaki kararlılığını göstermektedir.
Ayrıca, Yetkili Ekonomik Operatör programı gibi diğer gümrük girişimleriyle yapılan iş birlikleri de ASYCUDAWorld sisteminin verimliliğinin ve güvenilirliğinin artırılmasına yardımcı oluyor.
