UNCTAD'ın Küresel Ticaret Güncellemesi, süregelen zorlukların ortasında cesaret verici gelişmelere işaret ediyor.
2024 yılında ticarete ilişkin genel görünüm oldukça olumlu seyrederken; çevresel ürünlere, özellikle de elektrikli otomobillere olan talebin artması, büyümenin desteklenmesinde önemli bir rol oynayacak.
Rapor Kapsamı
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) en son yayınladığı Küresel Ticaret Güncellemesine göre, birkaç çeyrek boyunca düşüş yaşayan uluslararası ticaret 2024'te toparlanmaya hazırlanıyor.
Bu kapsamda 2023 yılında küresel ticaret, 2022 yılındaki 32 trilyon dolarlık rekor seviyeye kıyasla, yüzde 3'lük bir daralmayla 1 trilyon dolara gerilemiştir. Bu düşüşe rağmen, hizmetler sektörü bir önceki yıla oranla, 500 milyar dolarla yüzde 8'lik bir artış gösterirken, mal ticareti 2022'ye kıyasla 1,3 trilyon dolarla yüzde 5'lik bir düşüş yaşamıştır.
2023'ün dördüncü çeyreği hem mal hem de hizmet ticaretinin bir önceki çeyreğe nazaran istikrar kazanmasıyla önceki çeyreklerden ayrışmıştır. Gelişmekte olan ülkeler ise, özellikle Afrika, Doğu Asya ve Güney Asya bölgelerindeki ülkeler, bu dönemde ticarette ciddi bir büyüme yaşamıştır.
Bölgesel Dinamikler
Büyük ekonomiler 2023 yılı boyunca genel olarak mal ticaretinde düşüş yaşarken, Rusya Federasyonu gibi, ticaret istatistiklerinde kayda değer dalgalanmalar sergileyen bazı istisnalar da ortaya çıkmıştır. 2023'ün sonuna doğru mal ticareti, Rusya Federasyonu ve Avrupa Birliğinde azalmasına rağmen, Çin (+yüzde 5 ithalat) ve Hindistan (+yüzde 5 ihracat ) dahil olmak üzere birçok büyük ekonomi büyüme göstermiştir.
2023 yılı boyunca ticaret performansı, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasında farklılık göstermiş, ilkinde yaklaşık yüzde 4, ikincisinde ise, yaklaşık yüzde 6'lık bir düşüş yaşamıştır. Güney-Güney ticareti ya da gelişmekte olan ekonomiler arasındaki ticaret ise, yaklaşık yüzde 7'lik daha sert bir düşüş yaşamıştır. Ancak bu eğilimler 2023'ün son çeyreğinde tersine dönmüş, gelişmekte olan ülkeler ve Güney-Güney ticareti yeniden büyümeye başlamış, gelişmiş ülkelerdeki ticaret ise sabit kalmıştır.
Jeopolitik gerilimler, Rusya Federasyonu'nun Avrupa Birliği’ne olan ticari bağımlılığını azaltırken, Çin'e olan bağımlılığını artırmış ve ticaret akışlarını etkilemeye devam etmiştir. Ayrıca, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki karşılıklı ticari bağımlılık 2023 yılında daha da azalmıştır. Bölgesel olarak, Afrika ekonomileri arasındaki ticaret 2023'te yüzde 6 artarak küresel eğilime ayak uydururken, Doğu Asya (-yüzde 9) ve Latin Amerika'daki (-yüzde 5) bölge içi ticaret küresel ortalamanın gerisinde kalmıştır.
Karışık Sektörel Tablo
Sektörel düzeyde, ilaç, ulaştırma ve haberleşme gibi istisnalar dışında çoğu sektörde ticaret değerinde düşüş yaşanmıştır.
Buna karşılık, hazır giyim, kimya ve tekstil gibi sektörlerde de 2023 yılında önemli düşüşler görülmüştür. Ancak, ticaretin daha da daraldığı hazır giyim hariç, çoğu sektör 2023'ün dördüncü çeyreğinde toparlanmıştır. Hizmetler arasında ise, turizm ve seyahatle ilgili hizmetler geçen yıla göre neredeyse yüzde 40 artarak en güçlü toparlanmayı göstermiştir.
2024 için Beklentiler
2024'ün ilk çeyreğine ilişkin mevcut veriler, özellikle ılımlı seyreden küresel enflasyon ve iyileşen ekonomik büyüme tahminleri dikkate alındığında, küresel ticarette iyileşmenin devam edeceğine işaret etmektedir. Ayrıca, başta elektrikli araçlar olmak üzere çevresel ürünlere yönelik artan talebin de bu yıl ticareti desteklemesi bekleniyor.
Bununla birlikte, jeopolitik gerilimler ve tedarik zinciri aksaklıkları, ikili ticaret eğilimlerini etkileyen önemli faktörlerden olmaya devam ediyor ve sürekli inceleme gerektiriyor. Özellikle Kızıldeniz ve Süveyş Kanalındaki güvenlik sorunları ve Panama Kanalındaki su seviyeleri üzerindeki olumsuz iklim etkileri ile ilgili olanlar başta olmak üzere, nakliye rotalarındaki aksaklıklar; nakliye maliyetlerini artırma, sefer sürelerini uzatma ve tedarik zincirlerini bozma potansiyeli taşımaktadır.
Geri