Geri
Ticaret politikaları, ülkelerin iklim hedefleri doğrultusunda ilerleme kaydetmelerine yardımcı olsa da uygulamada yeterince kullanılmamaktadır. Bu nedenle gidişatı değiştirmek için daha güçlü bir küresel iş birliği gereklidir.
COP28'de yayınlanan bir UNCTAD çalışması, gelişmekte olan 60 ülkenin Paris Anlaşması kapsamında Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar (NDCs) olarak bilinen ulusal taahhütlerine ticareti nasıl entegre ettiklerini inceliyor.
Bu bağlamda UNCTAD'ın uluslararası ticaret bölümü başkanı Miho Shirotori, "Haritalama çalışması, ticaret politikalarının iklim eyleminde kullanılmayan potansiyelini gösteriyor. Bu çerçevede ticaret, düşük karbon teknolojilerine ve çevresel açıdan tercih edilebilir mal ve hizmetlere erişimi kolaylaştırarak emisyonların azaltılmasında ve kaynakların korunmasında çok daha büyük bir rol oynayabilir." ifadelerine yer verdi.
Ticaretle Bağlantılı 680 Adet Tedbir
Çalışma da incelenen NDC'ler içerisinde ticaretle ilgili 680 tedbir belirlemiştir.
Çalışma genel olarak bunların çoğunun yenilenebilir enerjinin artırılması, enerji verimliliğinin geliştirilmesi ve yeşil değer zincirlerinin teşvik edilmesine odaklandığını göstermektedir.
Tarifeler ve teknik düzenlemeler gibi doğrudan ticaret politikaları daha az öne çıksa da UNCTAD bunların önemini vurgulamaktadır. Örneğin UNCTAD, yenilenebilir enerji sistemleri ve bileşenleri için önemli pazar engelleri olduğunu ortaya koymaktadır. Ortalama olarak, bu ürünlere uygulanan tarifeler hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde fosil yakıtlara uygulanan tarifelerin yaklaşık iki katıdır.
Ayrıntılı Bir Döküm
Raporun Temel Bulguları
Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği: Bunlar, çalışmada yer alan 50'den fazla ülke tarafından benimsenen en yaygın önlemlerdir. Genellikle güneş panelleri ve rüzgâr türbinleri gibi yenilenebilir enerji ekipmanlarının ithalatının artmasını sağlamaktadır.
Yeşil değer zinciri geliştirme: Sera gazı emisyonlarını azaltmayı ve değer zincirlerinde sürdürülebilirliği artırmayı amaçlayan bu önlemler, Afrika'daki tüm önlemlerin 1'ini, Asya'da 5'ini ve Latin Amerika ve Karayipler'de ise 8'ini oluşturmaktadır.
Teknik düzenlemeler: Asgari enerji performans standartları ve etiketleme gereklilikleri de dahil olmak üzere, örneğin ithal edilen ürünlerin belirli karbon emisyonu ve verimlilik standartlarını karşılamasını sağlamak için en sık kullanılan önlemlerdir. UNCTAD, dünya ticaretinin &,4'ünü düzenleyen ve 6,5 trilyon dolara denk gelen 2.360'tan fazla iklim değişikliği ile ilgili tarife dışı önlem (NTM) tespit etmiştir.
Yeşil endüstriyel kalkınma: Bu tedbirler düşük karbonlu yeşil değer zincirlerinin geliştirilmesini ve ekonomik çeşitlendirmeyi amaçlamaktadır. Yaklaşık 'si yeşil değer zinciri geliştirme çabalarıyla örtüşmektedir.
Piyasa temelli tedbirler: Bunlar arasında karbon kredi planları ve sübvansiyonlar yer almaktadır ve çalışmada tanımlananların yarısından fazlası REDD+ (Ormansızlaşma ve orman bozulmasından kaynaklanan emisyonların azaltılması) ile ilgilidir. REDD+ ile bağlantılı tedbirler Latin Amerika ve Karayip ülkelerinden gelen Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar’ın (NDCs) S'ünde ve Afrika ülkelerinden gelen NDC'lerin 5'inde tanımlanmıştır.
Ticaretle ilgili diğer tedbirler: Bunlar sübvansiyonlara, vergi kredilerine, kamu alımlarına ve tarifelere (35 tedbir) yapılan atıfları içermektedir. Bunlar çoğunlukla elektrikli mobilite ve enerji verimliliği gibi çevre dostu uygulamaların teşvik edilmesine odaklanmaktadır.
Daha iyi bir koordinasyon için çağrı
Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar ’da (NDCs) ticaretle ilgili birçok tedbir mevcut olsa da ticaret, nadiren karbon azaltma hedefleri için bir politika aracı olarak kullanılmaktadır. Bu durum, ticaret bakanlıklarının NDC hazırlığına sınırlı katılım gösterdiğinin işaretidir.
Bu nedenle çalışma, ticaret paydaşlarının ve bakanlıklarının NDC hazırlama ve doğrulama süreçlerine daha iyi koordinasyon sağlama ve daha fazla dahil edilmesi çağrısında bulunmaktadır.
UNCTAD çalışmasının sunulduğu COP28 Trade House etkinliğinde konuşan Dünya Ticaret Örgütü Ticaret ve Çevre Bölümü Direktörü Aik Hoe Lim, "Ticaret de-karbonizasyona yol açacak bir güç çarpanı olabilecek bir şemsiyedir" ifadelerine yer verirken Lim, "Ticaret politikası araçları, ithalat tarifelerinde reform yaparak, devlet alımlarını yeniden düşünerek ve ticaretin kolaylaştırılmasını teşvik ederek ülkelerin düşük karbonlu ürün alımını artırmasına yardımcı olabilir" diye ekledi.
Rapor da ayrıca, teknik ve diğer ticari düzenlemelerin gelişmekte olan ülkelerin özellikle düşük karbon teknolojilerine pazar erişimini gereksiz yere kısıtlamamasını sağlamak için uluslararası iş birliğinin güçlendirilmesinin önemini de vurgulamaktadır.
UNCTAD'ın ticaret, çevre, iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma şubesi başkanı Chantal Line Carpentier, "Ticaret hem iklim değişikliği hem de Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri için çözümün bir parçasıdır" dedi ve ekledi. "Bu nedenle ticaretin bizim için çalışmasını sağlamalıyız" diyerek sözlerini tamamladı.
