Hüseyin Cahit SOYSAL
Yönetim Kurulu Üyesi
Soru 1. Türkiye’nin kapattığı sınır kapısı var mı?
Yanıt 1. Evet. COVID-19 salgınının İran ve Irak’ta yaygınlaşması sonrasında, Türkiye İran ile olan Gürbulak, Esendere ve Kapıköy Sınır kapılarını trafiğe kapatmıştır. Daha sonra Irak’la aramızdaki sınır kapısı olan Habur Sınır Kapısı da trafiğe kapatılmıştır. Son olarak, başta Cilvegözü olmak üzere Suriye ile Türkiye arasındaki sınır kapıları da trafiğe kapatılmıştır.
Soru 2. Bu önlemler havaalanlarında da geçerli mi?
Yanıt 2. Evet, geçerli. Türkiye COVID-19’a maruz kalan ülkelere olan uçuşları iptal etmiş, bu ülkelerden gelen uçaklara da havaalanlarını kapatmıştır. Bununla birlikte, anılan ülkelerde bulunan ve zor durumda kalan Türk vatandaşlarını özel uçaklarla ülkeye taşımış ve 14 günlük karantinaya tabi tutulmuştur.
Soru 3. Uçuş yapılan ülkelerden gelen ya da deniz yoluyla gelen yolcularla ilgili bir önlem uygulanıyor mu?
Yanıt 3. Evet uygulanıyor. Havaalanlarındaki termal kameralarla bugüne kadar 4.650.000 yolcu kontrole tabi tutulmuştur. Deniz Limanlarında termal kamera kontrolünden geçen kişi sayısı 16.000’e ulaşmıştır.
Soru 4. Din turizmi yapan vatandaşlara da aynı işlem mi uygulanıyor?
Yanıt 4. Hayır. Kendilerinde herhangi bir salgın belirtisi olup olmadığına bakılmaksızın Suudi Arabistan’a “umre” ziyaretine gidip yurda dönen yolcuların tümü 14 gün karantina altına alınmıştır.
Soru 5. Yurtdışı eşya trafiği ile ilgili bir kısıtlama konuldu mu?
Yanıt 5. Hayır konulmadı. An itibarıyla, Türkiye’ye mal göndermek veya Türkiye’den mal almak mümkündür. Eşyanın ne ihracatına ne de ithalatına konulmuş bir engel bulunmuyor. Sadece, ülke ihtiyaçlarını gözeterek, sağlık maskesi, sağlık eldiveni, sağlık giysisi gibi ürünlerin ihracatı ön izne bağlanıldı.
Soru 6. Dış ticarete konu eşya trafiğinde bir düşüş yaşanıyor mu?
Yanıt 6. Evet. Özellikle Çin Halk Cumhuriyeti’nden Türkiye’ye sevk edilen eşyada bir düşüş gözleniyor. Ancak, düşüş miktarı henüz istatistiki olarak açıklanmadı.
Soru 7. Eşya trafiğini kontrol etmekle yükümlü gümrük idareleri hizmet vermeye devam ediyor mu?
Yanıt 7. Evet. Tüm gümrük müdürlükleri gümrük işlemlerini gerçekleştirmeye devam ediyor. Ancak, bazı idarelerde zorunlu izne çıkarmalara başlanıldığı tespit edilmiştir. Bunun anılan idarelerin işlem hacimlerine nasıl yansıyacağı henüz tespit edilmiş değil.
Soru 8. Diğer dış ticaret aktörleri de sahada tam kapasitede çalışıyor mu?
Yanıt 8. Bazı bankaların çalışanlarının bir bölümünü “home office” olarak çalışmak üzere evlerine gönderdiği, şubede çalışan sayılarının ise kısıtlı düzeyde tutulduğu öğrenilmiştir. Aynı durum Ticaret ve Sanayi Odaları için de söz konusudur. Uluslararası taşımacılık yapan şirketler, gümrük müşavirliği hizmeti veren şirketler, acentelik hizmeti veren kuruluşlar, geçici depolama işletmeleri ile gümrük antrepo işletmelerinin de bir kısım personele “zorunlu izin” kullandırıldığı tespit edilmiştir.
Soru 9. Gerek gümrük idarelerinde gerekse dış ticaret işlemlerini gerçekleştiren operatörlerde çalışanlarla ilgili alınan bir önlem var mı?
Yanıt 9. Gümrük idareleri ile dış ticaret işlemlerini gerçekleştiren şirketler kendi önlemlerini ellerindeki olanaklar ölçüsünde almaktadır. Bu önlemler, işyeri temizliği, maske ve el temizliği sağlayan hijyenik ürünlerin kullanımı ile sınırlı tutulmayıp, toplantıların ve diğer etkinliklerin ertelenmesi, aynı salonda çalışanların daha seyrek oturtulması, iş seyahatlerinin iptal edilmesi şeklinde vücut bulmaktadır.
Soru 10. Alınan bu önlemlerle dış ticaret operasyonlarının risksiz bir şekilde yürütülmesi mümkün görülüyor mu?
Yanıt 10. Hayır görülmüyor. Nitekim, sektör mensupları tarafından, transit sürelerini aşan TIR kamyonlarına para cezası uygulanmaması, kriz süresince dış ticarete konu eşyanın fiziki muayenesi yapılmaksızın işlemlerin tamamlanması, ticaret odalarınca düzenlenen dolaşım belgesi ve menşe belgesi gibi belgeler olmaksızın gümrük işlemlerinin ikmali, gümrük mevzuatınca rejim uygulamaları yada diğer uygulamalarla ilgili belirlenen sürelerin uzatılması, vergilerin kamu bankaları dışındaki bankalara da yatırılabilmesi yönünde kamu kuruluşlarından taleplerde bulunulmaktadır.