Geri
Özgür KOÇAK
UGM Mevzuat Uzmanımız
Türkiye-Güney Kore (Kore Cumhuriyeti) Serbest Ticaret Anlaşması (STA), ilgili onay sürecinin tamamlanmasının ardından 1 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe girmişti. Taraflar karşılıklı olarak tüm tarife satırlarının %90’ını 1 Ocak 2023 tarihine kadar sıfırlamayı taahhüt etmişlerdir. Taraflar, tüm sanayi ürünlerinde azami yedi yılın sonunda; tarım ürünlerinde, hassasiyet arz edenler hariç olmak üzere, azami on yılın sonunda gümrük vergilerini sıfırlamayı taahhüt etmektedir. Anlaşmanın yürürlüğe girişiyle ülkemiz tarife satırlarının %65’inde, Kore tarafı %80’inde gümrük vergilerini sıfırlamıştır.
Anlaşma kapsamında tercihli tarifeden yararlanabilmek için; Güney Kore’deki ihracatçı tarafından; bir fatura, teslimat notu veya başka herhangi bir ticari belge üzerinde İngilizce olarak hazırlanmış ve imzalanmış menşe beyanının gümrük idaresine ibrazı gerekmektedir. Bu menşe beyanının herhangi bir merci tarafından onay veya vizesi gerekmemektedir. Bu yönüyle oldukça basitleştirilmiş bir süreç olması ve Türkiye-G.Kore Menşe Yönetmeliği’nin 31. Maddesindeki “İthalatçı taraf ülke gümrük idaresi, satış faturasının üçüncü bir ülkede yerleşik bir şirket tarafından veya söz konusu şirketin hesabına çalışan bir ihracatçı tarafından düzenlendiği durumlarda da, eşyanın bu Yönetmeliğin gerekliliklerini yerine getirmesi koşuluyla, menşe beyanlarını kabul edebilir” hükmüne rağmen, özellikle üçüncü ülke ihracatçıları tarafından düzenlenen faturalar üzerindeki menşe beyanlarına ilişkin olarak Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü’nün olumsuz görüşü doğrultusunda beyanname tescili sırasında geçerli olmayan bir "Menşe Beyanı" nın ibrazı suretiyle Güney Kore tercihli tarifeden faydalanıldığı durumlarda, süresi içinde sonradan düzenlenmiş bir "Menşe Beyanı" ibraz edilse bile söz konusu eşya için Gümrük Kanununun 234/1-a maddesi gereğince para cezasının uygulanmasına karar verilerek 2019 yılı içerisinde çok sayıda firmaya ilgili madde uyarınca para cezaları kesildi. Çoğu firma bu faturalar üzerine yapılan menşe beyanlarının geçerli ve yeterli olduğunu düşünerek geçerli menşe beyanlarının bulunduğu diğer belgeleri ibraz etmemişti.
Ceza alan firmaların çoğunluğu, ara mamul ya da hammadde ithalatçısı sanayicilerden oluştuğu için ciddi anlamda bir tepki oluştu ve konunun çözümü için Ticaret Bakanlığı’na oldukça fazla sayıda başvuru gerçekleşti. Ticaret Bakanlığı’nın bölge müdürlüklerine gönderdiği 21 Kasım tarihli yazısında;
Güney Kore-Türkiye STA kapsamında doğrudan nakliyat ilkesine halel gelmeyecek şekilde yapılan ithalatlarda ;
1.Firma kayıtlarında bulunmasına rağmen beyannamenin tescilinde gümrük idaresine sunulmayan geçerli menşe beyanlarının
2.Serbest dolaşıma giriş beyannamesi ekinde veya firma kayıtlarında mevcut olan Güney Kore'deki ihracatçı tarafından üçüncü ülkedeki firmaya yönelik olarak düzenlenen fatura üzerine yapılan menşe beyanlarının veya Güney Kore' deki ihracatçı tarafından üçüncü ülkedeki firmaya yönelik olarak düzenlenen ve yükleme ülkesi Güney Kore varış ülkesi Türkiye olan çeki listesi, konşimento, menşe şahadetnamesi gibi ticari belgeler üzerine yapılan menşe beyanlarının
3.Serbest dolaşıma giriş beyannamesi tescilinde mevcut olmayan ve mezkur Yönetmeliğin 19 uncu maddesi kapsamında sonradan hazırlanan menşe beyanlarının gümrük idaresine ibraz edilmesi, durumunda söz konusu menşe beyanlarının Güney Kore makamları nezdinde sonradan kontrolünün yapılmasını ve olumlu sonuçlanması halinde gümrük vergilerinin kaldırılması/geri verilmesini, henüz tahsil edilmemiş ceza kararlarının ise iptal edilmesini talimatlandırdı. Bu nedenle özellikle beyannamelerin tescili sırasında bulunan, ancak gümrük idaresine ibraz edilmeyen Güney Kore'deki yerleşik ihracatçısınca fatura, teslimat notu, çeki veya konşimento üzerine yapılmış menşe beyanlarının ibrazı durumunda sonradan kontrol süreci başlatılacak ve olumlu sonuç çıkması durumunda çoğu cezanın iptal edilmesi beklenmektedir.
