Geri
Barış ŞENTÜRK
Analist
KRİPTO PARA İYİ AMA BLOCKCHAIN NEDİR ?
Günümüzde Blockchain yani Blokzincir, sadece parasal varlık sistemleri ile tanınmakta. Sebebi ise Blokzincir için herşeyin Bitcon ile başlamış olması.
İlk Bitcoin transferi yani "Başlangıç Bloğu", 11 Ocak 2008 yılında Satoshi Nakamoto 'nun -ki hala tam olarak kim olduğunu bilemiyoruz- Hal Finney'e gönderidiği 50 Bitcoin ile gerçekleşmiştir.
İlk kez fiziki bir ürün almak içinse takvimlerin 22 Mayıs 2010 tarihini göstermesi beklendi ve 10.000 Bitcoin karşılığında pizza siparişi verildi. Buda söz konusu pizzanın değerinin bugün neredeyse 420.000 TL olduğu anlamına gelir.
Her ne kadar adını Bitcoin ile duymuş olsak da, aslında Blokzincir teknolojisi; tüm paydaşların üzerinde fikir birliğine vardığı tüm durumlarda, bilgilerin transferi ve güvenliği için akıl almaz imkanlar sunmakta, bazı durumlarda ise paranın kendisinden bile daha değerli hale gelmektedir.
Neredeyse her gün "X firma hacklendi, Y firmanın kullanıcı bilgileri çalındı" gibi haberleri okuyoruz. Tüm haberlerin ortak noktası ise; servis sağlayıcıların depoladıkları bilgileri tek bir noktada tutmaları. Yani tüm yumurtlar tek sepette.
Blockzincir teknolojisinde ise işler çok daha karmaşık.
En ayırt edici özelliği tüm kayıtların, tüm paydaşlarda birebir aynı şekilde saklanması. Kayıtlarda yapılacak en ufak bir kötü niyetli değişikliğin dahi, tüm kullanıcılarda tutulan bloklarda aynı anda ve aynı şekilde yapılmasını gerekir. Çünkü sistem, blokzinciri oluşturan tüm blokların P 'sinden fazlasının, o işlem için onayını ister. Ve bunu fark edilmeden, sürekli bir şekilde yapabilecek kişileri ise bekleyen bir sorun daha var. Hemde büyük bir sorun.
Her bir blok, işlem yapan kişinin toplamda 256 adet 1 ve 0'dan oluşan imzası ile imzalanır. İlk blok oluştuktan sonra ardından gelen ikinci blok, kendinden bir önceki bloğun sahip olduğu imzanın, matematiksel bir işleme “SHA256 fonksiyonuna” tabi tutulması ile oluşan yeni bir sayıyla imzalanmaktadır. Blokzincir içindeki ilk işlemden, son işleme kadar yapılan tüm hareketler kayıt altındaysa, her bir blok kendisinden bir önce gelen blok ile imzalanıyorsa, bloklardan herhangi birinde yapılacak tek bir değişiklik dahi, sadece o bloğun içerisindeki bilgilerin değil, ondan sonra gelen tüm blokların içeriği ve imzasının değişmesine neden olcaktır. Yani 1 tane blokta yapılacak değişiklik için ardından gelen tüm bloklara, birbirlerine bağlı olarak ayrı ayrı hesaplanacak, hiçbir şekilde kendini tekrar etmeyen, 256 adet 1 ve 0'dan oluşan imzalarının doğru hesaplanmış olması gerekecek. Ama unutmayalım ki, bu hesaplamalar yapılırken Blokzincirdeki hareketlilikte kendi içinde devam edecek ve yeni bloklar oluşturacak. Tahminlere göre bu tip bir hesaplamanın yapılması, evrenin yaşından daha uzun bir süre gerektirecektir.
Blokzincir teknolojisi güvenimizi kazandığına göre dünyadaki kullanım alanlarına göz atabiliriz.
Mevcut Afgan hükümeti sahte ilaçların takibi, tıbbı kayıtların hastaneler arasında hızlı aktarımı ve hasta dosyalarının güvenliği için blokzincir teknolojisinden yararlanmayı hedeflediği açıkladı.
Nestle ve Carrefour firmaları süt ürünlerinin takibi için Food Trust Blockchain projesinde yer almak üzeri anlaştılar. IBM Blokzincir teknolojisini kullandığı bu platformu, " Daha sürdürülebilir bir gıda sistemi yaratmak üzere yetiştiricilerin, tedarikçilerin, üreticilerin, perakendecilerin ve diğerlerinin dahil olduğu bir ekosistem" olarak tanımlarken, "Dünyanın gıda tedariği için yeni bir dönem" diyecek kadarda iddalı.
JPMorgan şirketi ise yine blokzincirin kullanılacağı bir sistemi finanse edeceğini açıklayarak, otomotiv sektöründe araçların envanter takibi, otomobil kredileri, hacizli araçlar gibi birçok farklı bilgiyi barındırabilecek güvenli bir sistem hedeflemekte.
Bir yandan ABD, Kanada'da üzerinden gelen petrol ve doğal gaz ithalatını blokzincir ile takip etmek için hazırlanırken, diğer taraftan sadece birkaç önce Azerbaycan’daki Devlet Gümrük Komitesi Yönetim Kurulu Başkanı Səfər Mehdiyev, kuracakları sistem ile “Gümrük hizmetlerinin kalitesini artıracak ve hem girişimcilerin hem de gümrük yetkililerinin işine yarayacak.” açıklamasını yaptı.
Örnekleri çoğaltabiliriz fakat tüm yatırımcıların blokzincir temelli sistemlerini tanımlarken hedefledikleri sonuç, kullandıkları ortak kelimeler benzerlik göstermeye devam edecektir.
* Dijital
* Güvenli
* Düşük maliyet
* Bilgi paylaşımında şeffaflık
Blockzincir teknolojisi, potansiyeli sebebi ile sadece özel şirketlerin değil aynı zamanda ülke yönetimlerinin de radarında demek yanlış olmaz. Sadece 10 yılda pizza siparişinden, global bilgi güvenliğine kadar ilerleyen Blokzincir furyası, bugün büyümeyi hedefleyen şirketleri “işin sonunda başarılı olsunlar yada olmasınlar” onu anlamaya ve üzerinde çalışmaya mecbur bırakmıştır. Bu durumda daha önce söylenmiş bir sözü konumuza uyarlayarak yazımızı bitirebiliriz.
Blokchain'i anlamak yetmez, onu değiştirmekte gerekir.
