Günümüzde dijitalleşmenin önemi gittikçe artıyor. Dijitalleşme neredeyse hayatımızın her alanına nüfuz etmiş durumda. Alışverişlerimiz, sohbetlerimiz, bankacılık işlemleri, eğitim faaliyetleri gibi birçok alanda mobil veya web tabanlı uygulamalar hayatımıza girmiş durumda. Pandeminin de etkisiyle ülkemizde dijitalleşme hızı neredeyse 3 kat daha arttı. Dijitalleşme hızlı bir şekilde büyürken Türk toplumu da bu değişime bir şekilde uyum sağlıyor. Ticaret bakanlığının yayınlamış olduğu verileri incelediğimizde 1 milyonu aşkın kişinin online alışveriş sitelerini kullanarak alışveriş yaptığı istatistiklere yansıyor. Online alışveriş uygulamalarını en yoğun kullanan iller arasında birinci sırada İstanbul vardır, arkasından Ankara ve İzmir takip etmektedir. 2019 yılından günümüze baktığımızda e- ticaret faaliyetinde bulunan şirketlerin sayısının da bir hayli arttığı gözlemleniyor. 2019 yılında 68 bini aşkın şirketin hizmet verdiği bu alanda, günümüzde 250 bini aşkın şirket bu platformlarda hizmet verir hale gelmiştir. Haliyle bu alanda çalışan kişi sayısı da bir hayli artmış durumda. Şirketler bu alanda danışmanlık ve eğitim almanın yanı sıra e-ticaret alanında kendini geliştirmeyi hedefleyen ya da geliştirmiş kişiler ile çalışıyorlar.

2019 ila 2020 yıllarında e-ticaret siteleri üzerinden sektör bazında yapılan alışverişlerin Türk lirası olarak rakamları aşağıda ki grafikte gösterilmiştir.

Dijital platformlarda alışveriş işlemlerinin yanı sıra iş yapış biçimlerimizde de köklü değişimler gözlemleniyor. Toplantılarımızı, işe alım mülakatlarımızı online toplantı programları üzerinden yapıyoruz. Şirketler home ofis çalışma modellerine yöneliyor. Her sektörde bu home ofis çalışma mümkün olmasa da satış ve pazarlama, eğitim, danışmalık gibi birçok alanda home ofis çalışanların oranının bir hayli yükseldiği dikkat çekiyor. Ayrıca, sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların da idari birimleri günlük operasyonlarını home ofis olarak yürütebilecek şekilde organizasyonlarını yeniden yapılandırıyorlar. Bu farklı ve bizim için yeni olan çalışma sisteminin hayatımıza girmesinde pandeminin etkisi azımsanmayacak derecede büyük olsa da, pandemi sonrasında da şirketler home ofis çalışma formatını bırakmayacaklarının sinyallerini veriyorlar. Bu bilgiler doğrultusunda güçlü Enformasyon Teknolojileri ekibine sahip firmaların bu dönemde diğer şirketlere nazaran bir adım önde olduğunu söylemek sanırım yanlış olmayacaktır. Bu gelişmelerin neticesinde şirketler ilerde genel ofis giderleri, yemek ve yol gibi idari masraf kalemlerinden tasarruf edeceklerdir. Ancak, bu değişimin bir anda olması özellikle ülkemizde yakın zamanda beklenen bir olgu gibi gözükmüyor.

E- ticaret işlemlerinin dünya genelinde ki gelişimine baktığımızda ise, etki alanının giderek arttığı görülüyor. 2014 yılında dünya da 1.366 trilyon dolar olarak gerçekleşmiş olan e-ticaret işlem hacmi 2020 yılında 7 trilyon dolar civarına ulaşmıştır. Buradan hareketle, ticaret yapış biçiminin geleneksel anlayıştan uzaklaşarak, dijital altyapılar üzerine yoğunlaşarak gerçekleştirileceğini açıkça görülmektedir. Global  ölçekte e-ticaret gelişmeleri bu durumdayken ülkemizde ise, e-ihracat işlemleri için Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Haziran-Aralık 2020 dönemi için, yani 6 aylık bir dönem için genel ihracat rakamı 108 milyar 71 milyon dolar iken, aynı dönemde e-ihracat rakamımız 1 milyar 421 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olup, altı aylık dönemde e-ihracatın genel ihracata oranının yüzde 1,3 olduğu belirtiliyordu. Ülkemizde  e-ihracat işlemlerinin stratejisi ve eylem planı ile e- ihracata ilişkin yasal, teknik, uygulama altyapı ihtiyaçlarının karşılanarak bütüncül mevzuat oluşturulması, lojistik alanında geliştirilecek formüllerle hızlı kargo taşımacılığının daha etkin hale getirilmesi, toplu gönderilerin daha ucuza taşınarak iade maliyetlerinin azaltılması, gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması hedeflerini gerçekleştirmek üzere Yüksek Planlama Kurulunca,  2018-2020 e-İhracat Stratejisi ve Eylem Planı yayımlanmıştı. Bu düzenlemelerden sonra hızlı kargo kapsamında ihracat işlemlerine özgü taşınabilecek eşyalara ilişkin limitlerinin arttırılması söz konusu olmuştu. 29 Haziran 2019 öncesinde hızlı kargo kapsamında taşınan bir ihracat gönderisi için 150 kilogram ağırlığı ve 7.500 Avro tutarını aşmaması koşulu bulunuyorken, bu limitler 29 Haziran 2019 sonrasında 300 kilogram ve 15.000 Avro olarak revize edilmiştir. Bir diğer gelişme ise, 17 Kasım 2020’de resmi gazetede yayımlanan “Bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun” ile, tam mükellef gerçek kişilerin, dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri kazancın %50’si gelir vergisinden muaf hale getirildi. Tabi bu muafiyetin de şartları bulunuyor.  Çalışmaların e-ihracatın geliştirilmesine ve teşvik edilmesine yönelik bir şekilde hız kesmeden devam ettiği görülüyor. Bu gelişmelere bakıldığında e-ihracat hacminin ve buna bağlı olarak e- ihracatın genel ihracata oranının her geçen sene daha fazla artacağı tahmin ediliyor.

Gelecekte ticaret ve iş yapış biçimlerimizin nasıl bir ivme kazanacağı, nasıl bir hale evrileceği, ne gibi yeni iş fırsatlarının, ne tür mesleklerin karşımıza çıkacağı gelişen teknolojiyle doğrudan ilgili olacağı görülüyor. Tüm bu ilerlemeler ve yenilikler, her sektörde olduğu gibi e-ticarette de eğitim ve uzmanlaşma gerekliliğini doğuruyor. Bu alanda çeşitli platformlarda ve ticaret bakanlığı e-ticaret platformunda eğitimler yer alıyor. Bakanlık tarafından verilen eğitimlerin ve bilgilendirmelerin e-ticaret ile uğraşmak isteyenlere ulaşabilmesi ve daha etkili olabilmesi açısından kapsamının genişletilmesinin gerektiğini düşünüyorum.