Demuraj Nedir?

Demurrage/demuraj, deniz yolu ile yapılan sevkiyat türünde ortaya çıkan bir terimdir. Taşıyıcı firmanın kendisinden kaynaklanmayan sebeplerle ithalatçı firmaya kestiği bir tür bekleme veya gecikme bedelidir. 

Anlaşma kapsamında, gemide bulunan konteynırların gümrük işlemlerinin, gümrük müşavirliği işlemlerinin veya başka sebeplere dayalı olarak geminin limanda daha fazla beklemek durumunda kalması ve bu gecikmeden dolayı liman masrafları daha yüksek olacağından, lojistik firmanın limanda beklemesine sebep olan ithalatçı firmanın bekleme masraflarını karşılaması gerekmektedir.

Demuraj Masrafı Nedir?

Henüz ticarete başlamadan alıcı ve satıcı firmalar aralarında lojistik ile ilgili uygulanması gereken prosedürler için bir anlaşma imzalarlar. Bu anlaşma kapsamında belirlenen tarihler içerisinde limana boşaltılması gereken konteynerler için taşıyıcı firma alıcı adına herhangi bir bedel ödemez. Taşıyıcı tarafından herhangi bir ücrete tabi tutulmadan gemilerin beklediği süreye yükleme boşaltma veya serbest süre adı verilir. Eşyanın çeşitli sebeplerden dolayı serbest süre sonunda da gemide tutulması demuraj masraflarının oluşmasına yol açmaktadır.

Demuraj Nasıl Oluşur?

Demuraj masrafları, ticaret henüz başlamadan yapılan anlaşma prosedürlerine göre konteynerlerin gemiden indirilmesi ve boşaltılması için ithalatçı firmaya verilen sürenin aşılması ile oluşmaktadır. Bu süre aşımından sonraki sürece sürastarya (ek bekleme süresi) da denmektedir. 

Demuraj masraflarının azalması için alınabilecek önlemler;

Limanlarda gümrük işlem süreçleri için evrakın önceden hazırlanması, gümrük işlemlerinin tamamlanma süresini kısaltacaktır. Demuraj masraflarının oluşmasına neden olabilecek bir diğer durum ise konteynerler içerisinde yer alan eşyanın boşaltılması işlemlerinin planlanan süreden uzun sürmesidir. İthalatçı firmalarının lojistik planlamalarını multimodal taşıma ve eşyanın cinsi de dikkate alınarak liman imkanları ve geminin durumu hakkında ön araştırma yapması demuraj masraflarının oluşmasının önüne geçilmesini sağlayacaktır.

Demuraj Masrafını Kim Belirler?

İthalatçı, ihracatçı ve taşıyıcı firmalar arasında yapılan prosedürlere göre belirlenir. Bu masraflar eşya cinsi, konteyner çeşidi, konteyner büyüklüğü, liman, taşıyıcı ve ülke farklılıklarına bağlı olarak değişebilmektedir.

Demurajda Serbest Süre Kavramı

İthalatçı ve ihracatçı firmalar arasında yapılan anlaşma kapsamında belirlenen tarihler içerisinde, limana boşaltılması gereken konteynerler için taşıyıcı firma herhangi bir bedel ödemez. Taşıyıcı tarafından herhangi bir ücrete tabi tutulmadan gemilerin beklediği süreye “Serbest Süre” adı verilir.

Genel olarak limanlara gelen gönderilere yaklaşık 4 ile 7 gün arasında ücretsiz depolama süresi verilir.

Demuraj Bedeli Hesaplama

Demuraj hesaplama işlemleri, eşyaların taşınmasını üstlenen lojistik firma veya taşıyıcı kişi tarafından yapılmaktadır. Genel olarak demuraj masraflarını etkileyen unsurlar; ülke ve taşımacı prosedürleri, konteynerin hacmi, konteynerin türü, konteynerin adedi ve bekleme süresi.

Demuraj hesaplama yapılırken, ithalatçı firmaya verilen serbest sürenin geçtiği ilk gün baz alınarak hesaplanır. Hesaplamada son gün, eşyaların konteynırlardan boşaltıldığı ve taşıyıcı firmaya teslim edildiği gün olarak belirlenir.

Demuraj ile ilgili tüm detaylar ithalatçı ve ihracatçı firmalar arasında yapılan sözleşmelere göre değişiklik gösterebilir. 

Konişmento, bir taşıma sözleşmesinin yapıldığını ispatlayan, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösteren ve taşıyanın eşyayı, ancak onun ibrazı karşılığında teslimle yükümlü olduğu senettir. Yükletenin izniyle, taşınmak üzere teslim alınan fakat henüz gemiye yükletilmemiş olan eşya için “tesellüm konişmentosu” düzenlenebilir. Navlunun gönderilen tarafından ödeneceğine veya yükleme limanında gerçekleşip gönderilen tarafından ödenecek olan sürastarya parasına ilişkin bir kaydı içermeyen konişmento, gönderilenin navlun veya sürastarya parası ödemekle yükümlü olmadığına karine oluşturur. 

Demuraj ve Ardiye Arasındaki Farklar

Demuraj, bir nakliye firması tarafından taşınan ve limana teslim edilen konteyner içinde ticareti yapılan eşyaların ithalatçı firmaya verilen süre sonrasında boşaltılmaması durumunda ithalatçı tarafından ödenen ek bir ücrettir. Ardiye ise normal şartlarda ithalatçı firmanın ödemesi gereken bir ücrettir. İthalatçı firmaya faturalandırılan konteynırların toplam depolama masraflarına “ardiye masrafı” denir. Ardiye masrafı nakliye firmasına değil liman işletmesine ödenir.

Demuraj Süresi Nasıl Başlar?

Demuraj süresi, ithalatçı firmaya verilen serbest sürenin bittiği ilk gün baz alınarak hesaplanır. Hesaplamada son gün eşyaların konteynırlardan boşaltıldığı ve taşıyıcı firmaya teslim edildiği gün olarak belirlenir.

Demuraj Gümrük Kıymetine Dahil Edilir Mi?

Eşyanın giriş liman veya mahalline varışından önceki demuraj giderlerinin (özellikle yükleme limanında yapılan bu kabîl giderlerin) Gümrük Kanunu’nun 27/1-e maddesi kapsamında gümrük kıymetine dahil edilmesi gerekir.

Eşyanın giriş liman veya mahalline varışından sonraki demuraj giderlerinin Gümrük Kanunu’nun 28 inci maddesinde belirtilen koşullarla eşyanın gümrük kıymetine dahil edilmez. Ancak söz konusu unsurların her durumda KDV matrahına dahil edilmesi, gerekir.

Sürestarya Nedir?

Türk Hukuku’nda sürastarya ücretinin mahiyeti doktrinde ağırlıklı olarak kabul edilen görüş uyarınca taşıyanın gemiyi yükleme veya boşaltma limanında fazladan bekletmesinin karşılığı olarak ödenen bir ücrettir. 

Sözleşmeden, durumun gereğinden veya ticari teamülden aksi anlaşılmadıkça; gönderen, eşyayı, taşıma güvenliğine uygun biçimde araca koyarak, istifleyerek, bağlayarak, sabitleyerek yüklemek ve aynı şekilde boşaltmak zorundadır. Taşıyıcı, ayrıca yüklemenin işletme güvenliğine uygun olmasını sağlamakla yükümlüdür. Yükleme ve boşaltma ile ilgili olarak, durumun gereklerine göre belirlenecek makul bir süre için, aksi kararlaştırılmadıkça, ayrıca ücret istenemez.

Taşıyıcı, sözleşme hükümlerine dayanarak veya kendi risk alanından kaynaklanmayan nedenlerle makul yükleme veya boşaltma süresinden daha fazla beklerse, bekleme ücreti olarak uygun bir ücrete hak kazanır. Ancak, taşıyıcı, sözleşme hükümlerine dayanarak veya kendi risk alanından kaynaklanan nedenlerle makul yükleme veya boşaltma süresinden daha fazla beklerse, bekleme ücreti olarak ithalatçıya uygun bir ücret öder.