Menü
Tarık KILIÇ
Gümrük Müşaviri
İthalat Rejim Kararları yerli sanayiyi korumaya ve madde politikasına belirlemeye yönelik hükümler içerir. Bu bağlamda, yerli sanayi işletmelerinin iç piyasayı kaybetmemesi, Türkiye’ye yeni teknolojik ürünlerin ithalatının teşviki ve Türkiye’nin Avrupa’nın makine çöplüğü olmasını önlemek için 95/7606 İthalat Rejimi Kararının 7 inci maddesi “Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir” şeklinde düzenlenmiştir.
Türkiye’de hiç üretimi olmayan, Türkiye’de üretimi olmakla birlikte ülke ihtiyacına yetecek kadar yeterli miktarda üretilmeyen makinelerin ithalatına 2020/9 sayılı “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ” hükümlerine göre genel bir izin verilmektedir. Tebliğ hükümlerine göre, bu ürünlerde, izne tabi olmayanları Ek-1, izne tabi olanlar da Ek-2 listesi başlıkları altında toplanmaktadır. Bu kapsamda değerlendirilen ürünlerin yurda girişinde eşyaların asgari CIF kıymet ve yatırım teşvik gibi unsurların dikkate alınması öngörülmüştür. Anılan ürünler için akılda kalıcı birer örnek vermek gerekirse, Ek-1 listesinde “vinç” Ek-2 listesinde ‘’buzdolabı’’ bulunduğu söylenebilir.
Tebliğ’in 3 üncü maddesinde, Ek-1’de yer alan listede G.T.İ.P.’leri belirlenen kullanılmış veya yeniletilişmiş eşyanın karşısında CIF kıymeti belirtilmeyenlerin, karşısında gösterilen birim CIF kıymetine eşit veya daha fazla birim CIF kıymete (diğer yurt dışı giderler kalemi dahil) haiz olanların, yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarının karşısında gösterilen birim CIF kıymetine bakılmaksızın, serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatına izin verildiği belirtilmektedir. Bir başka anlatımla, anılan koşulları taşıyan liste içeriği eşya için Ticaret Bakanlığı’ndan ayrıca bir izin alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Tebliğ’in Ek-2’sinde yer alan (a) listesindeki kullanılmış sivil hava taşıtları ve sivil hava taşıtlarında kullanılmaya mahsus eşyalar için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden uygunluk yazısı alınması gerekmektedir. Tebliğin Ek-2’sinde yer alan (b) listesindeki kullanılmış deniz taşıtları için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nden uygunluk yazısı alınması icap etmektedir.
Yine aynı Tebliğ’in 5 inci maddesine göre, Ek-1’de ve Ek-2’de belirtilmeyen kullanılmış veya yenileştirilmiş diğer eşya ile Ek-1’de yer almayan ancak Ek-2’de yer almakla birlikte sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus veya deniz taşıtları olmayan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında ithal edilebilmesi için Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğünden izin alınması gerekmektedir. Bu kapsamdaki eşyanın ithalinde Bakanlıkça “Tek Pencere Sistemi” çerçevesinde elektronik ortamda verilen numaranın gümrük beyannamesinin 44 no.lu hanesine firma tarafından kaydedilmesi de zorunlu hale getirilmiştir. Aksi takdirde eşyanın ithaline izin verilmeyecektir.
Kısaca belirtmek gerekirse, gerekli koşulların sağlanması halinde Ek-1’deki eşya için herhangi bir kurumdan ön izin alınmayacak, Ek-2’deki eşya için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından uygunluk izni alınacak, her iki listede de yer almayan eşya için de İthalat Genel Müdürlüğü’ne başvurulacaktır.
Usulüne uygun şekilde yapılan ithalatlara izin vermeye ve başvuruları sonuçlandırmaya Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü yetkilidir. Değerlendirmede eşyanın iç piyasadan tedarik şartları, ekonomik ömrü, verimliliği gibi etkenler göz önüne alınır.
Konuyu bir de örnek vererek açıklamaya çalışalım.
Örneğin kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya ithaline ilişkin tebliğin 3.maddesinde Ek1 sayılı listede bahsi geçen bir eşya olan ‘’Vinç’’ türü bir eşya ithal etmek istediğimizi düşünelim. Bu ürünün;
- Karşısında birim CIF kıymeti belirtilmiyorsa,
-Karşısında gösterilen birim CIF kıymetine eşit veya daha fazla birim CIF kıymete (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) haiz ise,
-Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarının karşısında gösterilen birim CIF kıymetine bakılmaksızın,
Serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatına, İthalat Rejimi Kararının 2.ve 7. maddeleri çerçevesinde izin verilmiştir.
Ancak yine ‘’Vinç’’ isimli eşyanın,
- Yatırım teşvik belgesi kapsamında olmayanların karşısında gösterilen birim CIF kıymetinden (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) daha az birim CIF kıymete haiz olanlarının,
- Belirlenen yaş kriterinin üzerinde olanların,
İthalatına izin verilmez.
-İlgili kurumlardan uygunluk yazısı alınacak eşya
Örneğin kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya ithaline ilişkin tebliğin 4.maddesinde Ek-2 sayılı listede bahsi geçen bir eşya olan ‘’Buzdolabı’’ türü bir eşya ithal etmek istediğimizi düşünelim.
Eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatında, listede belirtilen kurumdan alınan fiziksel ya da elektronik uygunluk yazısı aranır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki Ek1’de yer alan eşyanın, Ek2’de de yer alması halinde uygunluk yazısının ibrazı halinde ithalatı, birim CIF kıymetine bakılmaksızın gerçekleştirilir. Örneğin ‘’Vinç’’ isimli ürün hem Ek1’de hem de Ek2’de yer alıyorsa ve uygunluk yazısı İthalat Genel Müdürlüğünden alındıysa CIF kıymetine bakılmaksızın ithalatı gerçekleştirilebilir.
-İzin belgesi alınacak eşya
Ek-1’de ve Ek-2’de belirtilmeyen kullanılmış veya yenileştirilmiş diğer eşya ile Ek-1’de yer almayan ancak Ek-2’de yer almakla birlikte sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus veya deniz taşıtları olmayan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında ithal edilebilmesi için İthalat Genel Müdürlüğü’nden izni aranır.
Bu ithalat kapsamında yapılan beyan ve sunulan belgelerin gerçeğe uygunluğundan başvuru sahibi ve/veya yetkili temsilcisi sorumludur.
Yapılan başvurularda yer alan belge, bilgi ve beyanların doğruluğuna ilişkin ve ithal eşyası ile ilgili olarak ithalat işlemi öncesinde veya sonrasında inceleme yapmaya ya da yaptırmaya Ticaret Bakanlığı yetkilidir.
Belge, bilgi ve/veya beyanların gerçeğe aykırı olduğu veya izin belgesinin üçüncü kişilere devredildiğinin tespit edilmesi halinde, tespit edilen tarihten itibaren 2 yıl içerisinde başvuru sahibi ve/veya yetkili temsilcisinin kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya başvurularına izin verilmez. İthalat Rejimi Kararının 2. ve 7. maddeleri çerçevesinde verilen izin belgesi altı ay geçerlidir. İzin belgesi üçüncü kişilere devredilemez.
Gümrük beyannamesinin tescili sırasında gümrüklerce tespit ve kabul edilen kıymet veya miktarın, başvuruda kayıtlı kıymet veya miktarı, toplam %5'ten (]âhil) daha az bir oranda aşması ithalatın yapılmasını engellememektedir.
Bu kapsamda ürün ithal etmek isteyen firmaların, 29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/ 53) çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te işlem yapacak en az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir. TAREKS üzerinden CIF birim kıymetlere ilişkin yapılan beyanlar, 4458 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan CIF birim kıymetlere ilişkin denetim ve kontrollerin yerine geçmemektedir.
Kaynakça:
-Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya ithalatına ilişkin tebliğ (2020/9 sayılı)
-20/12/1995 tarihli ve 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalat Rejimi Kararının 2. ve 7. Maddeleri
SORU VE CEVAPLAR
Soru 1. 2020/9 sayılı “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ” kapsamında getirilen ve Ek-1 ve Ek-2’de yer almayan malların yurda girişine izin vermeye yetkili kurum neresidir?
Cevap: Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü
Sonu 2. 2020/9 sayılı “Kullanılmış Veya Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğ” hükümlerine göre izin belgesi alınmayacak eşyaya hangileridir?
Cevap: I- Karşısında birim CIF kıymeti belirtilmeyenlerin,
II- Karşısında gösterilen birim CIF kıymetine eşit veya daha düşük birim CIF kıymete (diğer yurt dışı giderler kalemi dâhil) haiz olanların,
III-Yatırım teşvik belgesi kapsamında olanlarının karşısında gösterilen birim CIF kıymetine bakılmaksızın, serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatına, İthalat Rejimi Kararının 2. ve 7. maddeleri çerçevesinde izin verilmiştir
Soru 3. İthalat Rejimi Kararının 2. ve 7. maddeleri çerçevesinde verilen izin belgesinin geçerlilik süresi ne kadardır?
Cevap: İthalat Rejimi Kararının 2. ve 7. maddeleri çerçevesinde verilen izin belgesinin geçerlilik süresi 6 ay olarak belirlenmiştir.
Soru 4. Kullanılmış eşyada gümrük beyannamesinin tescili sırasında gümrüklerce tespit ve kabul edilen kıymet veya miktarın, başvuruda kayıtlı kıymet veya miktarı, toplam yüzde kaç oranında veya daha az bir oranda aşması ithalatın yapılmasını engellemez?
Cevap: %5 oranında veya bu orandan daha az oranda aşması ithalat yapılmasını engellemez.
Soru 5. Kullanılmış eşyada belge, bilgi ve/veya beyanların gerçeğe aykırı olduğu veya izin belgesinin üçüncü kişilere devredildiğinin tespit edilmesi halinde, tespit edilen tarihten itibaren kaç yıl içerisinde başvuru sahibi ve/veya yetkili temsilcisinin kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya başvurularına izin verilmez?
Cevap: 1 yıl içerisinde
Geri